Hoe wij hier in staan leest u hieronder opgeschreven door Stijn Vos van Regio Noordkop

Behoorlijk Bestuur weigert manifest over samenwerking en verantwoording te tekenen

18 april 20231

De fractievoorzitters op de foto met het manifest. Rechts op de achtergrond de fractie van Behoorlijk Bestuur.

Den Helder – Een oproep tot bestuurlijke rust, het honoreren van de democratische kernwaarden en het betrekken van inwoners bij het raadswerk. Daar kan geen politieke partij tegen ageren toch? Niets bleek minder waar tijdens de raadsvergadering in Den Helder maandagavond. Behoorlijk Bestuur weigerde een nieuw ‘gemeentelijk manifest’ te tekenen waarin deze uitgangspunten staan beschreven. Fractievoorzitter Sylvia Hamerslag gaf aan zich niet te kunnen vinden in verschillende passages uit het document en tevens nog steeds in haar maag te zitten met de manier waarop de formatie vorig jaar is verlopen.

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties kondigde in oktober 2021 aan dat zij tien gemeenten wilde ondersteunen met het implementeren van een manifest voor een sterke raad. Den Helder meldde zich begin 2022 aan en werd één van die tien gemeenten. Nu iets meer dan een jaar later is het stuk met input van raadsleden, wethouders en ambtelijke ondersteuning af. In de kern is het manifest een afspraak tussen de raad en het college over de onderlinge samenwerking, de manier waarop verantwoording en democratische controle plaatsvinden, de informatievoorziening en over de manier waarop burgers daarbij worden betrokken.

 

Zo staat er bijvoorbeeld in dat iedereen respectvol met elkaar omgaat en er vertrouwen is in de expertise van ambtenaren. Ook zeggen de ondertekenende raadsleden ermee dat zij het college vertrouwen om besluiten op een juiste manier uit te voeren en dat het college op haar beurt de raad in positie brengt om zelf voorstellen te doen. De raad moet daarnaast verantwoordelijkheid nemen voor in meerderheid genomen besluiten en komt alleen terug op oude beslissingen wanneer hier een duidelijke onderbouwing voor is. Ten slotte staat in het manifest dat het gemeentebestuur wil werken aan de informatievoorziening, tussen bestuursorganen maar ook richting de inwoners.

 

Een ietwat idealistisch en niet-concreet verhaal misschien, maar verder toch ogenschijnlijk onproblematisch. Tenminste, zo dachten vrijwel alle raadsleden en de ambtelijke ondersteuning vanuit het ministerie erover. GroenLinks fractievoorzitter Marije Boessenkool, betrokken bij de werkgroep die het manifest heeft opgesteld, zei bijvoorbeeld dat er in Den Helder al langer wordt gewerkt aan een stabiele bestuurscultuur. Zij vindt dat dit nu goed gaat, en dat het manifest kan functioneren als een middel om te reflecteren over de omgangsvormen en de houding richting de inwoners.

 

Anja Lelieveld, Hoofd Inrichting Openbaar Bestuur bij het ministerie, was aanwezig om het stuk aan te bieden aan de raadsleden. Volgens Lelieveld moet het manifest inderdaad worden bekeken als een instrument. Anders wordt het een stuk papier dat ergens op een plank verdwijnt om nooit meer gebruikt te worden. Die kans schat zij in als reëel: “Je moet er echt iets mee doen. Ik ben heel benieuwd of jullie over een half jaar het gevoel hebben dat je er iets aan hebt gehad. Zo niet, dan was het een experiment en is er niks mee verloren.” Veel partijen sloten zich daarbij aan. Een beetje bewustwording kan immers nooit kwaad.

 

Toch was er maandagavond één vreemde eend in de bijt. Behoorlijk Bestuur weigerde het manifest te tekenen en stemde, met uitzondering van raadslid Sjoerd Oudijk, tegen het raadsvoorstel. Fractievoorzitter Sylvia Hamerslag lichtte haar standpunt toe door te zeggen dat ze moeite heeft met een aantal passages uit het manifest. Zo is zij het niet eens met het feit dat de gehele raad verantwoordelijk moet worden gehouden voor besluiten van een meerderheid: “De minderheid wordt daardoor buitengesloten. Dat is geen democratie.” Ook voelt zij er niks voor dat raadsleden door elkaar aangesproken dienen te worden op hun aanwezigheid bij bijeenkomsten en vergaderingen.

Hamerslag bracht daarnaast in dat het uitgangspunt van het manifest, dat de burger voorop staat, niet samen gaat met de politieke werkelijkheid van het afgelopen jaar: “Het vertrouwen van de inwoners terugwinnen doe je niet door de grootste partij buiten te sluiten”, aldus Hamerslag wijzende naar het feit dat haar partij na een mislukte formatiepoging geen onderdeel is geworden van de coalitie. “Ik zie sommige al zuchten en met hun hoofd schudden, dat snap ik, maar onze kiezers snappen dat niet. Er is welgeteld één partij bij de formatie met ons in gesprek gegaan, dat was de Stadspartij. De rest hield de deuren dicht.”

 

De burgemeester onderbrak Hamerslag op een gegeven moment en wees haar erop dat alle partijen veelvuldig de mogelijkheid hebben gehad om tussentijds input te leveren voor het manifest. Ook merkte hij op dat het debat om de verkiezingen te duiden al lang achter de rug is. Veel andere partijen reageerden zijdelings op de opmerkingen van Hamerslag. Zo merkte Nadine Gatowinas van de Stadspartij op dat het manifest per vandaag in gaat en het dus beter is om vooruit te kijken. Marja Timmers van GroenLinks verzocht Hamerslag om “het zuur van het verleden” achter zich te laten. Dina Polonius van de ChristenUnie stelde dat Behoorlijk Bestuur het woord ‘reflecteren’ niet goed interpreteert: “Dat betekent niet steeds terugkijken, maar juist vooruit. We hebben het in het verleden misschien niet goed gedaan, maar tekenen nu voor de intentie om dat in de toekomst wel te doen.”