De krant schreef onderstaand artikel

REPORTAGE NHD

 

Het monument is ‘een stukje erkenning’ voor de Molukse gemeenschap. 

Er gaan nog snel twee duimen in de lucht voor hij weer plaatsneemt op zijn stoel. Bob Bernardus (95) heeft even daarvoor het monument voor de Molukse marinemensen onthuld op Willemsoord, op de parkeerplaats nabij Het Dukdalf.

Brian Wijker

DEN HELDER Bernardus was onderdeel van de eerste generatie die huis en haard verliet om voor de Nederlandse marine aan de slag te gaan.

Kort nadat het doek naar beneden is gevallen, klinken de namen van Molukkers die dezelfde weg als Bernardus hebben afgelegd. Bij elke naam die wordt genoemd, stapt een familielid naar voren, met een roos die bij het monument wordt neergelegd. Soms door heel jonge mensen, maar ook bij hen zijn de emoties zichtbaar. Alleen de verhalen die ze van hun ouders hebben gehoord, zijn soms reden genoeg. Het is op de dag af precies 73 jaar geleden dat ruim twaalfduizend Molukse militairen op dienstbevel naar Nederland werden overgebracht.

 

Ook de naam Lewakabessy klinkt. Geen onbekende in Den Helder. „Onze vader heeft een plek bij het monument gekregen”, vertelt Frans Lewakabessy. Dat hij muzikant is geworden, is geen toeval. Max Lewakabessy, overleden in 1986, was namelijk uit hetzelfde hout gesneden. „Hij speelde ook in scheepsbands. Het monument is een prachtig stukje erkenning. In onze gemeenschap heeft dit altijd heel erg gespeeld.”

Burgemeester Jan de Boer benoemt het terecht in zijn toespraak. Voor niet-Molukkers is het moeilijk voor te stellen hoe het is om je thuisland, familie en vrienden achter te laten en halsoverkop te vertrekken. „Maar op ons begrip zouden ze wel mogen rekenen. Het is mooi dat straks de niet-Molukse wandelaar die langsloopt hier kan stilstaan bij het verleden.”

 

De Boer ging tijdens zijn inwerkfase als burgemeester direct om tafel met de initiatiefnemers. Een belangrijk kantelpunt. Twee jaar geleden was iedereen ervan overtuigd dat het monument er moest komen. „Eerder was het heel moeilijk om dit voor elkaar te krijgen”, vertelt Dani Rahakbau van de werkgroep Bangsa Maluku. „Het argument was dat er dan ook andere gemeenschappen zouden aankloppen.”

Rahakbau tekende de schetsen van het monument en stapte vervolgens op kunstenaar Peter Jonas af. „Maar het lijkt niet meer op wat ik aanvankelijk had getekend. In positieve zin. Alle wensen vanuit nabestaanden zijn in het monument verwerkt.” Hij kan de tranen amper bedwingen. „Ik was een van de weinige mensen die het monument al had gezien. Maar als het doek dan naar beneden valt, dan komt het toch weer binnen. Met het realiseren van de grafrechten en dit monument hebben we samen iets moois bereikt.”

 

In 1951 kwamen ruim twaalfduizend Molukkers naar Nederland. De meesten van hen waren leden van het KNIL, het Koninklijk Nederlands Indisch Leger. Een ander deel ging aan de slag bij de Nederlandse Marine. Daar bleven ze – doordat ze niet meer terug konden – tot hun pensioen. Veel van hen werden onderdeel van de Helderse samenleving en hun nakomelingen daardoor ook. Naast Molukkers zijn dat volgens burgemeester De Boer bovenal ’echte Jutters’ geworden.

 

Het monument ’Beranie’ is voor 31 van die mannen die zich aansloten bij de Nederlandse Marine en in Den Helder kwamen wonen met als doel de verhalen van die generaties in leven houden.

Bob Bernardus hoopt zijn eigen verhalen nog wel even door te vertellen. „Dat ik dit op mijn vijfennegentigste nog mag meemaken, is heel bijzonder. Ik zei al tegen mijn kinderen: ik hoop dat de familieleden van andere Molukkers ook komen. Nou, de opkomst viel niet tegen. Het is een prachtig monument geworden en een feestelijke dag voor onze gemeenschap.”